بسمه تعالی شأنه
امام سجاد علیه السلام:
وَ عَمِّرْنِى مَا کَانَ عُمُرِى بِذْلَةً فِى طَاعَتِکَ، فَإِذَا کَانَ عُمُرِى مَرْتَعاً لِلشَّیْطَانِ فَاقْبِضْنِى إِلَیْکَ قَبْلَ أَنْ یَسْبِقَ مَقْتُکَ إِلَیَّ، أَوْ یَسْتَحْکِمَ غَضَبُکَ عَلَیَّ.
ترجمه روایت
[خداوندا] تا زمانی که عمر من در راه طاعت و بندگی تو مصرف می شود، به من عمر عنایت فرما! بنابراین زمانی که ایام عمر و زندگانی من، مَرتَع و چراگاه شیطان شد، جانم بستان و مرا نزد خودت ببر، پیش از آن که بغض و دشمنی تو به من برسد و نزد تو منفور بشوم و یا اینکه خشم و غضب تو بر من، حتمی و یقینی بشود.
تجزیه و ترکیب
عَمِّرْنِى = فعل امر + فاعلش [أنت مقدر] + نون وقایه +مفعول به و محلا منصوب
مَا = حرف مصدریه زمانیه - به همراه صله اش، جانشین ظرف زمان محذوف است و محلا منصوب
کَانَ = فعل ناقصه
عُمُرِى = اسم «کان» و تقدیرا مرفوع + مضاف إلیه و محلا مجرور
بِذْلَةً = خبر «کان» و منصوب
فِى = حرف جار
طَاعَتِکَ = مجرور به حرف جار + مضاف إلیه و محلا مجرور
جمله بعد از تأویل به مصدر
👈 «عَمِّرْنِى مُدَّةَ کَونِ عُمُرِى بِذْلَةً فِى طَاعَتِکَ»
فَإِذَا = حرف عطف + ادات شرط زمانی (مانند «حیثما» و «أیّانَ»)، ظرف زمان و محلا منصوب [عاملش شرطش است (اختلافی)]
کَانَ = فعل ناقصه
عُمُرِى = اسم «کان» و مرفوع + مضاف إلیه و محلا مجرور
مَرْتَعاً = خبر «کان» و منصوب
لِلشَّیْطَانِ = جار و مجرور، متعلق به «مَرْتَعاً»
جمله «کَانَ عُمُرِى مَرْتَعا لِلشَّیْطَانِ» جمله شرط است و مضاف إلیها، محلا مجرور
فَاقْبِضْنِى = فاء جواب شرط + فعل امر + فاعلش [أنت مقدر] + نون وقایه +مفعول به و محلا منصوب
إِلَیْکَ = جار و مجرور، متعلق به «اقْبِضْنِى»
قَبْلَ = مفعول فیه و منصوب
أَنْ = حرف ناصبه مصدریه
یَسْبِقَ = فعل مضارع منصوب به سبب «أن» ناصبه
مَقْتُکَ = فاعل «یَسْبِقَ» و مرفوع + مضاف إلیه و محلا مجرور
إِلَیَّ = جار و مجرور، متعلق به «یَسْبِقَ»
أَوْ = حرف عطف
یَسْتَحْکِمَ = عطف به «یَسْبِقَ»
غَضَبُکَ = فاعل «یَسْتَحْکِمَ» و مرفوع + مضاف إلیه و محلا مجرور
عَلَیَّ = جار و مجرور، متعلق به «یَسْتَحْکِمَ»
جمله «اقْبِضْنِى إِلَیْکَ قَبْلَ أَنْ یَسْبِقَ مَقْتُکَ إِلَیَّ، أَوْ یَسْتَحْکِمَ غَضَبُکَ عَلَیَّ» جمله جواب شرط است ولی مجزوم نیست زیرا «إذا» ادات غیر جازم است.
📚 صحیفه سجادیه - بخشی از دعای بیستم؛ معروف به دعای مکارم الاخلاق.
شرح این قسمت از کلام نورانی امام سجاد علیه السلام توسط آیت الله مصباح یزدی حفظه الله تعالی
